گفتگو با نادرسالک، شاعر، مجری و مداح جوان تبریزی : نگران آینده ادبیات مرثیه تبریز هستم

نگران آینده ادبیات مرثیه تبریز هستم

گفتگو با نادرسالک، شاعر، مجری و مداح جوان تبریزی

در عین جوانی یکی از شاعران و مداحان مطرح تبریز به شمار می آید. نادر سالک متولد پانزده آبان 1362 از اعضا باسابقه ی انجمن ادبی عابد، چند سالی به عنوان مجری شب های شعر چهارشنبه تبریز فعالیت می کرد. ویژگی منحصر به فرد سالک حفظیات ارزشمندش می باشد. این شاعر جوان و عاشورایی تبریز گنجینه ای از اشعار شعرای پیشین این مرز و بوم را در سینه خود جای داده است. 

 [

[

جعفر پوررضوی :

از چه زمانی به شعر علاقمند شدید؟

از همان دوران کودکی با شعر و ادبیات آشنا شده ام و از نوجوانی به حفظ اشعار شاعران کوشیده ام.

به دلیل علاقه ذاتیام به شعر، اولین بار به واسطه دیوان ترکی استاد شهریار با شعر آشنا و به آن علاقه مند تر شدم.

البته از دوران کودکی به نوشتن علاقه داشتم، ولی از 15 سالگی کم کم حال و هوای نوشتن و سرودن نیز به سراغم آمد. 

خواندن و حفظ اشعار شاعران بزرگ آذربایجان و کشور چه تاثیری در زندگی و دوران نوجوانی شما داشت؟

اولین تاثیر مثبت آشنایی با شعر مرثیه بود و بعد مدت کمی تحقیق در این موضوع، با اشعار استاد مرحوم ذهنی زاده آشنا شدم که واقعا دیدگاهم رو به شعر مرثیه عوض کردند و بعد با شعر استاد عابد این دید گاه بیش از پیش در من اثر گذاشت. من در زندگی ام مدیون شعر مرثیه هستم، چون واقعا شعر عاشورایی محوریت زندگی و اخلاق مرا عوض کرد و افتخار می کنم که جوانی ام را در خدمت به اهل بیت صرف کردم، جوانی را تلف نکردم. مثلا در برهه ای از زمان در زندگی شخصی ام دچار مشکلاتی شدم که با استناد به چند بیت شعر مرثیه صبر نمودم و متحول شدم . هر گاه این مشکلات در زندگی مرا با مشکل مواجه می کند همان چند بیت را زمزمه کرده و خواهم کرد.  

اهل ولا کی نفسینه لازم بلا بیلر

 ایفا عهد عالم قالو بلا بیلر 

صحبت از شعر مرثیه شد، و استاد ذهنی زاده، از سبک و سیاق این مرثیه سرا بیشتر برایمان بگویید.

به نظر سیره اهل بیت (ع) و جریان عاشورا را می توان با چند بعد دید و می شود از زاویه ی مظلومیت سیدالشهدا و ظلمی که بر  آن بزرگوار وارد شده به قضیه پرداخت، ولی عمده ترین امتیاز اشعار استاد ذهنی زاده این است که ایشان اغلب از زاویه ای به قضیه ی عاشورا نگریسته که در آن اندیشه ای ورق زده و از برگ دیگری این جریان را دیده که ایثار و شهامت و آزادمردی عاشوراییان برجسته تر بوده که این مساله در بیشتر شعرهاشان نمایان است. 

و استاد عابد؟

در دوران نوجوانی اسم مرحوم استاد عابد را شنیده بودم و با اشعار و سبک وسیاقشان آشنا نبودم. اولین شعری که از استاد عابد به دستم رسید، شعری بود در حالات حضرت زهرا (س) که با دقت و تعمق در ابیات این ترکیب بند بی نظیر و تحقیقات فراوان و پرس و جوهای مکرر، بالاخره به ذهن ناقص خود فشار آورده و معانی درونی شعر را تا حدودی و در حد بضاعت دریافتم و به این نتیجه رسیدم که استاد نکته سنج تر، ریز بین تر، حکیمانه تر و مسلط تر به صناعات ادبی و سیره اهل بیت (ع) نگریسته و دیدگاه استاد بیشتر در افکارم اثر گذار گردید و بعدها دیگر بقیه ی اشعارشان را دقیق تر خواندم و سبک استاد عابد را هم بی نظیر و هم دست نیافتی می دانم.

[

وضعیت امروز ادبیات مرثیه تبریز را چگونه می بینید؟

من در واقع خیلی نگران آینده ادبیات مرثیه تبریز هستم. چون واقعا کنترلی بر این عرصه نیست و گنجینه بی نظیر شعر مرثیه تبریز کم کم رو به نابودی است. البته این موضوع دلایل مختلفی دارد که خود برای بحث موضوع مفصلی است. ای کاش در این مورد تدبیر شود.

کمی در مورد همین دلایل توضیح دهید؟

توضیحش مفصل است. ولی اگر بخواهیم تیتر وار عرض کنیم، اینکه نظارتی بر این اشعار نیست و بیشتر اشعاری که نوشته می شنوند فاقد سند تاریخی بوده و یا از نظر قواعد شعری دارای نقصان می باشند. گاها نیز دیده شده که در نوشته ها ضمن ضعف ادبی و اخباری به ساحت مقدس ائمه نیز جسارت می شود. البته این از نا اگاهی است نه ارادی.  مشکل اصلی ما این است که در درک مقام ائمه ساعی نیستیم و گرنه امروز شاهد چنین اشعار بی محتوایی نبودیم . گاها ابیاتی میبینیم که اگر نام اهل بیت را از آنها حذف کنیم، شاید محتوا و مضمونش به خودمان یا دوستمان نیز دلالت کند. خاندان اطهار و اهل بیت نبوت، نسبت به من نوعی مقام برتری دارند و باید در کلمه به کلمه ی ابیاتمان در حد وسع این مقام را بجا و شایسته جلوه دهیم.

با اینکه آذربایجان و تبریز در زمینه ادبیات آیینی و عاشورایی دارای پیشینه ای غنی و فاخر می باشد، چرا امروزه دیگر آنچنان شاهد تولید اشعار فاخر و ماندگار در این زمینه نیستیم؟

چرا هستیم، هنوز بزرگانی در این شهر هستند که متاسفانه در کمال بی مهری در گوشه ای منزوی شده اند. در این میان جوان هایی نیز هستند که واقعا با علم و قریحه بسیار ستودنی فعالیت می کنند. ولی در واقع تعدادشان نسبت به بقیه خیلی کم است. اغلب این دوستان کاملا خودخواهانه زیر نظر خودشان، یا زیر نظر اشخاصی کار می کنند که آنها خود نیز با اطلاعات اندک خود را کار کشته این عرصه می دانند. در کل نیاموخته ایم که وظیفه اصلی ما حفظ مقام و آرمان های اهلبیت ع است . ما ضمن اینکه این هدف را نادیده می گیریم قوانین ادبی و اطلاعات اخباری را زیر پا می گذاریم تا هر طور شده احساسات مخاطب را تحریک کرده و مستمع را بگریانیم. در گذشته شنیده ایم، شعرا در مکانی گرد هم می امدند که به ظاهر بنام قهوه خانه شعرا نامگذاری شده بود، ولی در واقع با حضور بزرگانی همچون حقانی ها و دکتر پدیده ها و ذهنی زاده ها و حسینی ها آن مکان تبدیل به انجمن ادبی دائمی شده بود و شعرا با احترام و زیر نظر این اساتید بزرگوار فعالیت می کردند و اشعارشان با تربیت و هدایت این بزرگواران نوشته می شد و از فیلترها می گذشت و تبدیل به آثار فاخری می شد. تقریبا می شود گفت که امروز دیگر چنین محافل ادبی در شهر موجود نیست. ما اساتیدمان را گوشه گیر کرده ایم و از وجودشان بهره کافی را نمی بریم. در نتیجه سطح سلیقه ادبی مان پایین آمده و کمتر شاهد اشعار ناب و ماندگاری هستیم.

با توجه به اینکه شما خود مداح و شاعر هستید، دلیل انتخاب اشعار سطحی از سوی مداحانمان را در چه می بینید؟

همانطور که عرض نمودم، اولا نظارتی بر این کار نیست. ثانیا با همه احترامی که به مداحان عزیز قائلم، نظر حقیر این است که سطح درک و سواد شعری و مقتلی عده ای از مداحان پایین است. ثالثا مساله ی مهمی که در این جریان دخیل می باشد و به نظرم مهمترین و ثاثیر گذارترین دلیل باشد، این است که ما هدف مشخص و هماهنگی نداریم که همه را هدایت کنیم به سوی سیره اهل بیت (ع) تا اشعاری که می نویسیم یا می خوانیم حاوی پیام و آرمان اهل بیت (ع) باشد و بتوانیم به مخاطب و مستمع مطلب صحیحی را ارائه دهیم. ولی با کمال تاسف امروزه محوریت مجالس ما گریاندن مستمع و گاها تحریک عواطف و احساسات به هر قیمت و به وسیله ی هر حرف نامناسبی گشته است. این ما را به نا کجاباد می برد.

در مورد انجمن های ادبی شهر چه نظری دارید؟

 --- 

> 

خوشبختانه در شهر انجمنهای متعددی وجود دارد و اساتید بسیاری در این انجمن ها حضور دارند. ولی نقصانی که احساس می شود، عدم وجود انجمنی تخصصی برای شعر مرثیه است.  کمتر جلسه ای داریم که در آن به شعر مرثیه پرداخت شود و باید با اصول و تمهیدات خاصی این جلسات گسترده تر و جذاب تر برگزار و ارائه شود.

یکی از جلساتی که به ادبیات مرثیه پرداخت می کرد، انجمن ادبی مرحوم عابد بود که متاسفانه تعطیل شده است؟ در مورد تعطیلی این انجمن پرسابقه توضیح می دهید؟

بله واقعا جلسات این جلسه پر بار بود و قابل استفاده. متاسفانه این جلسات موقتا تعطیل شده است. ولی در تلاشیم که دوباره جلسات برگزار شود.

به چه دلیل تعطیل شده است؟

به هر حال این جلسات با تلاش بی ادعای چند نفر از اساتید با هدف توسعه فرهنگ شعر عاشورایی برگزار می شد و جلساتمان پر بار بود. ولی از این کار فرهنگی حمایت چندانی صورت نگرفت و دچار مشکلاتی شدیم. انشالله که با مساعدت عزیزان و بزرگواران و مسئولین عزیز این جلسات مجددا با رویکرد جدید برگزار شود و در آینده شاهد شکوفایی دوباره شعر عاشورایی باشیم.

منبع : روزنامه همشهری استان آذربایجان شرقی